Een bredere fiscale hervorming: toelichting

Beste mensen,

U verdient toelichting over wat de afgelopen maanden, weken en uren is gebeurd.

Bijna dag op dag een jaar geleden presenteerde ik de Blauwdruk voor een bredere fiscale hervorming. Een plan om tot een lastenverlaging te komen van meer dan 18 miljard euro, gekoppeld aan eerlijke belastingen uit vermogensinkomsten en een rechtvaardige verschuiving richting lasten op consumptie en vervuiling.

Het was het beloofde resultaat van de opdracht die ik als minister van Financiën meekreeg in het Regeerakkoord. De opdracht om een bredere fiscale hervorming voor te bereiden. Dit om ons belastingstelsel te moderniseren, te vereenvoudigen, meer rechtvaardig en meer neutraal te maken. Een plan om wie werkt daar ook voor te belonen.

Besefte ik toen dat dit niet op 1,2,3 gerealiseerd kon worden? Uiteraard. De focus van de Blauwdruk ligt dan ook op 2030. Maar geconfronteerd met de energie- en koopkrachtcrisis, besefte ik dat er nu al iets moest gebeuren om de belastingendruk voor wie werkt te verlagen. Ik was ervan overtuigd dat we onszelf als politieke leiders van dit land moesten kunnen overstijgen om verder te gaan dan wat het Regeerakkoord voorschreef.

Daarom overtuigde ik de partners in de regering om reeds deze legislatuur een ambitieuze stap te nemen. Dat kwamen we zwart op wit overeen tijdens de begrotingsopmaak van oktober 2022.

In maart van dit jaar legde ik een uitgewerkt plan op tafel. Geen nieuwe ideeën, maar een berekende en gedetailleerde eerste fase van de uitvoering van de reeds voorgestelde Blauwdruk. Een belastingverlaging voor iedereen die werkt, ter waarde van 6 miljard euro, gekoppeld aan een eerlijke bijdrage van de grootste vermogens en een noodzakelijke vereenvoudiging van ons btw-stelsel.

Enkele weken geleden stelde ik echter vast dat er binnen de regering geen bereidheid was om een dergelijke inspanning te realiseren. Er werd mij gevraagd om het pakket te beperken in omvang. Dat deed ik, uit verantwoordelijkheidszin. Er kwam een pakket op tafel ter waarde van 2 miljard euro, met daarin de definitieve afschaffing van de Bijzondere Bijdrage Sociale Zekerheid, een scheefgegroeide crisisbelasting die vandaag enkel zij die werken raakt en fiscaal alleenstaanden benadeelt.

Het was voor mij steeds belangrijk dat wie werkt erop vooruit gaat. Bij het zoeken naar een sluitende financiering voor dat kleinere pakket, beschermden we dan ook de winkelkar en onze middenklasse. Bij die kleinere hervorming, met een kleiner voordeel voor onze gezinnen en alleenstaanden, moest de financiering voor die belastingverlaging dan ook vooral gezocht worden via eerlijke bijdragen van de grootste vermogens en via het inperken van scheefgegroeide gunstregimes. Maar wanneer het over dergelijke maatregelen ging, bleven we botsen op een njet.

Vandaag moeten we besluiten dat niet iedereen in staat is om de eigen loopgraven te verlaten en de moed te tonen om in het belang van iedereen beslissingen te nemen. Beslissingen, om zoals iedereen al jaren vraagt, de belastingen voor zij die elke dag hun uiterste best doen om bij te dragen eindelijk te verlagen.

Uiteraard ben ik teleurgesteld. De afgelopen maanden en jaren hebben we hard gewerkt aan plannen waar ik écht in geloof. We hebben voorstellen op tafel gelegd die na veelvuldig en lang overleg redelijk en evenwichtig waren. Het plan werd opgemaakt in samenwerking met experten en kreeg steun uit de meest onverwachte hoeken. En ja, we kregen ook kritische opmerkingen. Dat is ook niet meer dan normaal, want fiscaliteit raakt elk aspect van ons dagelijks leven.

Net daarom heb ik steeds belang gehecht aan brede consultaties en ging ik heel Vlaanderen rond om mensen de plannen uit de doeken te doen.

Want terwijl de afgelopen weken naarstig gezocht werd naar draagvlak binnen de eigen achterban of naar manieren om de belangen van de eigen belangengroep te verdedigen, verloor men het zicht op het bestaande draagvlak binnen de samenleving.

Wat ik uit de vele gesprekken die ik heb gehad heb geleerd en onthouden, is dat we onderschatten tot wat mensen bereid zijn om de belastingen voor wie werkt te verlagen en het systeem eerlijker, eenvoudiger en meer transparant te maken. Dat een fiscale hervorming nodig is.

De plannen voor een diepgaande fiscale hervorming liggen klaar voor elke regering die onze fiscaliteit eerlijker, eenvoudiger en moderner en het verschil tussen werken en niet werken groter wil maken. Enkel met een open blik en de moed om ons fiscaal systeem ten gronde te veranderen, zal dat lukken. Onze gezinnen, alleenstaanden en ondernemers willen het.

En ik blijf ervan overtuigd dat het ook kan.

Vincent